روز جهانی کار و کارگر

روز جهانی کار و کارگر – یا روزِ بین‌المللی کارگر (به انگلیسی: International Workers’ Day) یک یادبود و مراسم کارگری و از سوی طبقات کارگر است که هر ساله در روز یکم ماه مه برگزار می‌شود.

حزب‌های کمونیست، سوسیالیست، و آنارشیست و اتحادیه‌های کارگری در بسیاری از کشورهای جهان این روز را با برگزاری تظاهرات خیابانی برگزار می‌کنند. این روز، یادمانِ اعتراضات منسجم کارگران آمریکایی است که برای نخستین‌بار در روز ۱ مه ۱۸۸۶ فراخوان اعتصاب سراسری دادند. خواست آن‌ها روزی ۸ ساعت کار به جای ۱۴ ساعت بود.

ده‌ها سال است که به این مناسبت در این روز، در کشورهای گوناگون (به استثنای ایالات متحده آمریکا، کانادا و چند کشور کوچک) مراسم ویژه برگزار می‌شود. ایالات متحده و کانادا نخستین دوشنبه هر سپتامبر (شهریور) را به عنوان «روز کارگر» برگزار می‌کنند.

روز جهانی کارگردر ایران

روز جهانی کار و کارگردوران پهلوی

نفوذ افکار غربی در ایران از هنگام انقلاب مشروطه که به ویژه تحت تاثیر بازگشت کارگران مهاجر ایرانی از شهرهای روسیه، به خصوص باکو و عشق‌آباد بود باعث آغاز نهضت سندیکایی پس از پیروزی انقلاب مشروطه شده بود که در سال‌های بعد نیز ادامه یافت.

در ایران، نخستین مراسم روز جهانی کارگر در سال ۱۹۲۱ (۱۳۰۰ خورشیدی) و به ابتکار یک تشکل چپگرا به نام “شورای مرکزی فدراسیون سندیکای کارگری” و در حالی برگزار شد که شمار کارگران شاغل در واحدهای نوین تولیدی، به استثنای صنعت نفت ایران، بسیار کم بود و عمدتاً به کارگران واحدهای کوچکی مانند چاپخانهها، کارگاه‌های تولیدی، و کارکنان بخش دولتی محدود می‌شد.

فعالیت آزاد سندیکایی و گاهی برگزاری مراسم روز۱ مه، تا سال ۱۳۱۰ و تصویب قانون مقابله با مرام اشتراکی (کمونیسم) ادامه داشت. اما این کنش، پس از تصویب این قانون، با زیر فشار قرار گرفتن گروه‌های چپگرا کمابیش به فراموشی سپرده شد. این سرکوب تا هنگام استعفای رضاشاه در سال ۱۳۲۰ تغییری نیافت. با اشغال ایران در جنگ جهانی دوم و پشتیبانی نیروهای ارتش سرخ در ایران از گروه‌های چپ و احزاب سوسیالیست، فعالیت‌های سندیکایی و بزرگداشت روز ۱ مه بار دیگر از سر گرفته شد و تا سقوط دولت محمد مصدق ۱۳۳۲ کمابیش ادامه داشت. پس از آن فعالیت اتحادیه‌های مستقل کارگری و برگزاری مراسم ۱ مه با محدودیت‌هایی مواجه شد. در دهه ۱۹۶۰ نهادی با عنوان “سازمان کارگران ایران” پایه‌گذاری شد. اما به آن انتقاد می‌شد که نهادی دولتی است و نماینده واقعی کارگران نیست.

پس از انقلاب

روز چهانی کار و کارگر پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران در سال ۱۳۵۸ و با توجه به نقش اعتصاب‌های کارگری در جریان انقلاب، تلاش‌هایی برای احیای جنبش‌های کارگری و تشکیل اتحادیه‌های مستقل آغاز شد. اما این تلاش‌ها بدون پشتیبانی دولت، به نتیجه چندانی نرسیدند. حتی قانون کاری که مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال ۱۳۶۹ تصویب کرد نیز هیچ چارچوب قانونی برای تشکیل اتحادیه‌های کارگری نداشت و زمینه درستی برای فعالیت‌های سندیکایی، مانند دیگر کشورها فراهم نیامد. زیرا قانون کار جمهوری اسلامی اتحادیه‌های آزاد کارگری را به رسمیت‌نمی‌شناسد و به جای آن، تشکیل نهادهایی تحت عنوان شوراهای اسلامی کار را پیشنهاد می‌کند. کارکرد این شوراها بر پایه قانون شورای اسلامی کار مصوب ۱۳۶۳ است که وظیفه آنها حل و فصل اختلافات کارگر و کارفرما است. سازمان بین‌المللی کار در برخی از گزارش‌های خود، ساختار و درونمایه شورای اسلامی کار، و نهاد خانه کارگر را به صورت تشکل‌های کارگری مورد تایید حکومت توصیف کرده که منطبق با خصوصیات اتحادیه‌های آزاد و مستقل کارگری ندانسته است.

بر خلاف اتحادیه‌های مستقل کارگری، اعضای شورای اسلامی کار، که می تواند در کارگاه‌هایی با بیش از سی و شش کارگر تشکیل شود، منحصر به نمایندگان منتخب کارگران نیست بلکه علاوه بر آنان، نمایندگان مدیریت نیز در آن عضویت دارند و، براساس قانون، نقش مشورتی برای مدیریت را ایفا می کند.

روز کارگر یکی از روزهای مناسبتی جهانی است که برای ارج گذاشتن به قشر زحمت کش کارگران نامگذاری شده است.
شرکت جهادبتن ،روز جهانی کار و کارگر رابه تمامی کارگران عرصه کار و تلاش تبریک میگوید.

واحد روابط عمومی

منبع ویکی پدیا و خبرگزاری ایمنا