طرح اختلاط بتن چیست؟
طرح اختلاط بتن چیست؟ _به معنی تعیین نسبت به کارگیری از اجزا تشکیل دهنده بتن به روش وزنی و یا حجمی می باشد.
در پروژههاي مختلف نياز به تهيه طرح مخلوط بتن جهت ساخت آن در كارگاه وجود دارد. تهيه طرح مخلوط بتن داراي روشهاي مختلفي ميباشد كه در دنيا برخي از آنها كاربرد بيشتري دارند. معمولاً براي استفاده از روش خاص طرح مخلوط بتن، اجباري در كار نيست اما ممكن است در پروژهاي خاص، مشاور و طراح پروژه توصيه اكيد براي بكارگيري روش معيني داشته باشد. بهرحال طرح مخلوط، يك عمليات فني- محاسباتي هنرمندانه آزمايشگاهي كارگاهي است و تجربه افراد نيز در آن موثر است اما سعي ميشود روند مشخصي بكار گرفته شود تا وحدت رويه بوجود آيد. در اين نوشته سعي شده است اين وحدت رويه بوجود آيد.
مراحل كلي:
در اكثر روشهاي طرح مخلوط بتن، مراحل مشتركي طي ميشود و اختلاف در مراحل تهيه طرح مخلوط بتن محدود ميباشد.
مراحل و گامهاي تهيه طرح اختلاط بتن به قرار ذيل است:
1. جمعآوري نيازها و خواستههاي مربوط به بتن مورد نظر بويژه از مشخصات فني خصوصي پروژه
2. جمعآوري اطلاعات و دادههاي مربوط به اجزاء بتن از طريق انجام آزمايش در حدي كه در طرح مخلوط كاربرد دارد.
3. بررسي نتايج مربوط به اجزاء بتن و تصميمگيري در مورد بكارگيري آنها در بتن مورد نظر و انطباق نتايج با مشخصات استاندارد يا مشخصات فني خصوصي و عمومي پروژه و يا آئين نامههاي موجود.
4. تصميمگيري در مورد روش محاسبات طرح مخلوط اوليه (روش آمريكايي، روش ملي، ساير روشهاي اروپايي) مگر اينكه در مشخصات فني خصوصي پروژه استفاده از روش خاصي را ملزم كرده باشد.
5. پيگيري محاسبات طرح مخلوط اوليه بتن طبق يك روش شناخته شده طرح اختلاط با توجه به خواستههاي پروژه و اطلاعات مربوط به اجزاء بتن
6.ساخت مخلوط بر اساس نتايج طرح مخلوط اوليه بتن با مصالح مورد نظر و اصلاحات رطوبتي در مورد سنگدانه مرطوب و آب مصرفي مخلوط درآزمايشگاه
.
7.انجام آزمايشهاي بتن تازه و سخت شده بر روي مخلوط آزمون و مقايسه آن با خواستههاي پروژه از بتن و مقاومت هدف
8.حك و اصلاح طرح مخلوط اوليه بتن در جهت انطباق با خواستههاي پروژه و دستيابي به طرح مخلوط نهايي در آزمايشگاه
9. ساخت مخلوط آزمون كارگاهي با وسايل بتن سازي در كارگاه و بكارگيري دقتهاي معمول كارگاهي و اصلاحات رطوبتي
10.انجام آزمايشهاي بتن تازه و بتن سخت شده براي مخلوط آزمون كارگاهي و بررسي چشمي و كنترل قابليت پمپ كردن يا پاشيدن بتن و بررسي وضعيت بتن از نظر جداشدگي، آب انداختن و غيره.
11.در صورت لزوم انجام حك و اصلاح بر روي طرح مخلوط نهايي آزمايشگاهي در جهت دستيابي به طرح مخلوط نهايي
12.ارائه طرح مخلوط بتن
اين گامها دقيقاً به ترتيبي كه ذكر شد انجام ميگردد و تحت تاثير نوع روش بكارگيري شده قرار نميگيرد. ترتيب اين مراحل نيز تحت هيچ شرايطي دستخوش تغيير واقع نميشود.
جمعآوري نيازها و خواستههاي مربوط به بتن
خواستههاي پروژه در مورد بتن معمولاً در درجه اول از مشخصات فني عمومي و مشخصات فني خصوصي استخراج ميشود. در ادامه، روشهاي خاص ساخت، حمل، ريختن و تراكم بتن، خواستههايي را در مورد كيفيت بتن به طرح مخلوط تحميل ميكند كه بسيار مهم است. در صورتي كه نتوان با توجه به شرايط و محدوديتهاي اجرايي، خواستهها را مشخص نمود لازم است با مذاكره با مسئولين اجرايي و يا مكاتبه با آنها، خواستهها و نيازمنديها را معين و فهرست نمود.
اين خواستهها ممكن است در مورد بتن تازه و يا سخت شده باشد و گاه محدوديتهايي را در مورد اجراي بتن يا اجزاء بتن مطرح نمايد كه در زير بدانها پرداخته ميشود.
الف: مقاومت مشخصه بتن در سن مقرر با ذكر شكل و اندازه آزمونه بتني و يا ذكر رده بتن و آئيننامه يا مقررات مورد نظر
ب: مقاومت فشاري متوسط لازم براي طرح مخلوط بتن طبق آئين نامه يا مقررات و يا مشخصات فني در صورتي كه انحراف معيار مقاومتي بتن كارگاه مشخص نباشد و يا ارائه نگرديده باشد.
پ: كارايي بتن كه در پاي كار مورد نياز است با ذكر نوع آزمايش كارايي و همچنين كارايي بتن بلافاصله پس از اختلاط آن
ت: بافت دانهبندي و وضعيت ظاهري بتن و نماي آن از نظر درشتي و ريزي
ث: ساير ويژگيهاي مورد نظر درباره بتن تازه مانند جداشدگي، آب انداختن، جمع شدگي، زمان گيرش اوليه و نهايي و چگالي
.
ج: ساير ويژگيهاي مكانيكي مورد نظر درباره بتن سخت شده مانند مدول الاستيسيته، پيوستگي با ميلگرد، خزش، خستگي، مقاومت خمشي، مقاومت كششي، ضريب پواسون و…
چ: ساير ويژگيهاي فيزيكي و دوام در مورد بتن سخت شده مانند چگالي، مقاومت ويژه الكتريكي، جذب آب حجمي، جذب آب موئينه، عمق نفوذ آب تحت فشار، نفوذپذيري در برابر آب، نفوذپذيري در برابر هوا يا اكسيژن، عبور جريان الكتريكي از بتن يا نفوذ سريع يون كلريد بتن، ضريب انتشار يون كلريد، جذب آب سطحي اوليه بتن، مقاومت در برابر چرخههاي يخبندان و آبشدگي، سايش، پوسته شدگي در برابر محلول نمك طعام و…
ح: نحوه ساخت بتن، وسيله حمل و ريختن، وسيله تراكم و ويژگيهاي هر يك در ارتباط با بتن مورد نياز.
خ: ذكر محدوديتهاي خاص در ارتباط با اجزاء بتن مانند انواع سيمان مصرفي مجاز، حداكثر اندازه سنگدانه مجاز، نوع سنگدانه مصرفي، انواع افزودنيهاي مجاز، عيار سيمان مجاز (حداقل و حداكثر) و يا ميزان مجاز مواد چسباننده
د: ذكر محدوديتهاي خاص در مورد بتن مانند حداكثر نسبت آب به مواد سيماني در مشخصات فني پروژه و يا با توجه به محدوديتهاي آئين نامهاي در شرايط مختلف
ذ: ذكر شرايط محيطي قرارگيري بتن و رويارويي با مواد زيان آور مانند سولفات موجود در آب زيرزميني و خاك
دادهها و اطلاعات مربوط به سنگدانه مصرفي
اطلاعات و دادههاي زير در مورد سنگدانه مجاز مصرفي در بتن براي تهيه طرح مخلوط بتن كاربرد دارد. ممكن است برخي از اين ويژگيها در روش خاصي مورد استفاده قرار گيرد و يا مورد نياز نباشد.
الف: دانه بندي سنگدانههاي درشت و ريز مصرفي
ب: حداكثر اندازه اسمي سنگدانه درشت مصرفي طبق تعريف رايج
پ: شكل و درصد شكستگي تقريبي سنگدانههاي مصرفي و تطويل و تورق سنگدانههاي مصرفي
ت: چگالي ذرات اشباع با سطح خشك سنگدانههاي درشت و ريز مصرفي
ث: ظرفيت جذب آب سنگدانههاي درشت و ريز مصرفي
ج: وزن مخصوص تودهاي مخلوط شن خشك متراكم با ميله
چ: وزن مخصوص تودهاي غير متراكم شن و ماسه خشك (در صورت پيمانه كردن حجمي سنگدانه)
ح: درصد افزايش حجم ماسه در رطوبتهاي مورد نظر (در صورت پيمانه كردن حجمي سنگدانه)
خ: مدول نرمي (ريزي) سنگدانه ريز و احياناً سنگدانه درشت مصرفي
دادهها و اطلاعات مربوط به سيمان مصرفي
اطلاعات و دادههاي زير در مورد سيمان مصرفي در بتن جهت تهيه طرح مخلوط بتن كاربرد دارد. ممكن است برخي از اين ويژگيها در روشهاي خاصي كاربرد نداشته باشد.
الف: نوع سيمان مصرفي
ب: چگالي ذرات سيمان مصرفي
پ: مقاومت فشاري ملات ماسه سيمان استاندارد
ت: وزن مخصوص تودهاي سيمان فلهاي (در صورت پيمانه كردن حجمي سيمان)
دادهها و اطلاعات مربوط به افزودنيهاي مصرفي
اطلاعات و دادههاي زير در مواد افزودنيهاي مصرفي بتن ميتوان بكار گرفته شود.
الف: نوع افزودني مصرفي و مواد پايه آن
ب: ذكر اهداف اصلي مصرف افزودنيها و ويژگيهاي عمده مواد مورد نظر
پ: چگالي ذرات افزودني پودري يا چگالي مواد مايع
ت: درصد آب موجود در افزودنيهاي مايع
ث: وزن مخصوص تودهاي افزودنيهاي پودري (در صورت پيمانه كردن حجمي)
اطلاعات مربوط به شرايط ساخت بتن در كارگاه
در رابطه با محاسبه مقاومت هدف اطلاعات زير ميتواند بكار آيد.
الف: انحراف معيار مقاومت فشاري بتن در كارگاه
ب: نحوه اندازهگيري اجزاء بتن (حجمي يا وزني) و دقت آن
پ: وسيله ساخت و اختلاط بتن
ت: امكانات آزمايشگاهي و كنترل كيفي بتن و تعيين رطوبت سنگدانه
ث: نيروي انساني متخصص و نظارت بر توليد
بررسي نتايج ويژگيهاي اجزاء بتن و تصميمگيري در مورد بكارگيري آنها
اطلاعات و دادههاي اجزاء بتن در دو بخش جداگانه كاربرد دارد. برخي اطلاعات و نتايج آزمايشها ميتواند براي انطباق اجزاء بتن با مشخصات استاندارد يا مشخصات فني پروژه بكار گرفته شود. برخي از نتايج آزمايشهاي انجام شده بر روي اجزاء بتن، بصورت مستقيم يا غير مستقيم، در طرح اختلاط بتن بكار ميآيد. ويژگيهاي مشتركي نيز وجود دارد كه در هر دو بخش كاربرد دارند.
بهرحال پس از بررسي نتايج ويژگيهاي اجزاء بتن ميتوان تشخيص داد كه مصالح مزبور انطباق با استاندارد يا مشخصات فني پروژه دارد يا خير؟ در صورت تاييد انطباق بايد در مورد امكان مصرف آن در بتن مورد نظر بررسي لازم بعمل آورد. ممكن است مصالحي منطبق با استاندارد يا مشخصات پروژه باشد اما نتواند نيازهاي بتن مورد نظر را تامين نمايد.
محاسبات طرح مخلوط اوليه بتن
بسته به روش انتخابي براي طرح مخلوط بتن، گامهاي محاسبات طرح اختلاط نيز ممكن است تغيير كند اما گامهاي مشتركي در همه روشها وجود دارد.
از آنجا كه نتيجه نهايي طرح مخلوط بتن در همه روشها يكسان است نميتوان بكارگيري يك روش را اجباري نمود. مسلماً طرح مخلوط اوليه در روشهاي مختلف يكسان نيست. اما از آنجا كه مخلوط آزمون ساخته ميشود و دستيابي به بتن مطلوب منجر به حك و اصلاح در طرح مخلوط اوليه ميگردد، نتيجه طرح مخلوط در نهايت نزديك به هم خواهد بود. در يك روش نيز ممكن است تقدم و تاخر گامها امكان پذير باشد. گاه با توجه به مصالح موجود ميتوان ترتيب برخي مراحل محاسباتي را تغيير داد.
مطالب این بحث در چند مقاله خدمت شما ارایه میشود.
همراهی شما دلگرمی ماست.
.گرد اوری توسط روابط عمومی شرکت جهاد بتن
بدون دیدگاه